Nuriye Pınar Marmara Denizi Havzasının Sismik Jeoloji ve Meteorolojisi Géologie et météorologie sismiques du bassin de la mer de Marmara Institut de Géologie, Institut de Physique Générale de l'Université d'Istanbul Kenan Matbaası İstanbul 1943,64 s.

Nuriye Pınar'ın biyografisi için tıklayınız.

Bu çalışma, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'ne "Fen Doktoru" unvanını almak için sunulmuş ve Fransızca olarak Revue de la Faculté des Sciences de l'Université d'Istanbul 'da (Série A, Tome VII Fasc.3/4, 1943) yayımlanmıştır. Türkçe metin, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri dizisinin Tabii İlimler Kısmı'nda (No.5) yayımlanmıştır. N.Pınar, tezinin ilk sayfasında, jeoloji kısmını Ed. Paréjas'ın, meteoroloji kısmını M.Fouché'nin yönetimi altında çalıştığını bildirmiştir. FG.

Fransızca olan yayının başındaki iki sayfalık "Hülasa" Türkçe'dir. Bu özetten yaptığımız alıntıları aşağıda veriyoruz:

.. Bu etüdün gayesi Marmara havzasındaki yer sarsıntılarının sebeplerini araştırmaktır. Bu havza jeoloji ve meteoroloji bakımından karışıktır. Biri ağır ve devamlı bir surette tesir etmek suretile çok büyük orojenik kuvvetleri ortaya koyan jeolojik sebepler, diğeri şiddeti daha az fakat âni ve arizî olan meteorolojik sebepler aynı yönde tesir ederler; ikinci sebep birinci sebebi harekete getirir ve tektonik kuvvetlerin dengesini âni olarak bozar. Travayın ilk kısmında havzanın jeolojisini incelemekte ve zamanımızdaki dengesizliğinin menseini, nev'ini, mevkilerini tesbit etmekteyiz. . Marmara havzası otalama istikametleri doğu-batı olan tektonik elemanlardan mürekkeptir. Bazı mühim dip iltivalarının tarihini gözden geçirmekteyiz. Fayların yerini tayin etmeye çalıştık; bunun için sıcak ılıcalardan, soğuk maden suyu kaynaklarından ve yeni zamanlara ait püskürük sahalaın mevcudiyetinden istifade ettik. Bunlar bize, bilinen başlıca boyuna fayların yerlerini kesinleştirmek ve yenilerini tayin emek imkânı verdi..

 Etüdün ikinci kısmında âni ve derin bir depresyonun haddizatında metastabl denge halinde bulunan tektonik kuvvetlerin dengesini bozarak Marmaradaki depremlere sbebiyet verdiği hipotezini ortaya koyuyoruz. Bir kaç yeni yer sarsıntısını meteoroloji bakımından incelemek isterken havzanın karışık ve ortalama klimatoloji ve meteorolojisini araştırmaya sevkedildik. . Birinci bölümde ortalama barometrik durumu anlatıyoruz. .İkinci bölümde bir alçak basıncın hakikaten havzadki bazı yıkıcı depremlerle aynı zamanda lduğunu gösteriyouz. 24 Ağustos 358 İzmit ve 10 Temmuz 1894 Istanbul yer sarsıntıları hariç yeni depremleri incelemek mecburiyetinde kaldık;  zira Kandilli Rasathanesinde yalnız yeni depemler iin basınç, rüzgar istikameti ve şiddeti kayıtlarını bulabildik. Bunlar 9 Ağustos 1912 Ganos-Hora ve 4 İkincikânun 1935 Marmara adası (Erdek) yer sarsıntılarıdır. Bu şiddetli depremler için barometre durumunu ve rüzgar gelişimini inceledik. Erdek depremi, vesikalarının çokluğu dolayısıyla bize havzanın "karışık" durumunu ve "replikle" hakkındaki incelemeyi derinleştirmek imkânını verdi.

Netice olarak şuna işaret etmeliyiz ki, sismik olaylar için, Marmara havzasının derinindeki mekanizması yani tekoniği tesbit edilmişse de (Kısım I) ağır ve devamlı deformasyonlardaki ahengin, âni bir dengesizlik olan yer sarsıntısıyla, ne zaman bozulacağı şimdilik söylenemez ve daha derinlere gidilemez.

Hava karışıklığı olan bölgelerde, tektonik kuvvetler alçak basınçtan doğan kuvvetle aynı yönde bir bileşkeye malik olursa - Marmara havzasında durum böyledir - depresyonların depremleri harekete getirebileceği hakkında koyduğumuz hipotez (Kısım II) bu iki olay arasındaki intibakı göstermektedir. Bu intibaklar, hipotezin doğruluğunu henüz kesin olarak isbat etmezse de, ihtimal derecesinin fazlalığını göstermekte ve her halde meteorolojik faktörün artık ihmal edilmemesi lüzumuna işaret etmektedir.

Table des Matières
Première Partie: Géologie sismique

Chapitre I: Les Plis de Fond: 1) Le Masif du Bosphore, page 6; 2) Le Pli de Gölcük, p.8; Le Silon transégéen et les fosses de la Marmara, p.8; Le masif de Samanlı, p.11; 5) Pli de Dişkaya, p.12; 6) Le masif d'Uludağ, p.12

Chapitre II: Failles, Sources thermo-minérales, Volcans, p.13

Chapitre III: Terrasses, p.20

Chapitre IV: Vue d'ensemble, p.23; A) Ligne IV de fracture, p.24; B) Lignes V et Vı de fracture p.26; C) Ligne VII de fracture, p.27; D) Ligne VIII de  fracture, p.27

Conclusion, p.27

Seconde Partie: Météorologie sismique

Chapitre I: Météorologie du Bassin de la Marmara, p.29; 1) Etat Barometrique moyen, p.30; 2) Etat et direction des vents, p.31; 3) Les perturbations et leurs trajectoires, p.36

Chapitre II: Etude de quelques seismes: 1)Tremblement de tere d'Izmit (Nicomédie) du 24 Août 358, p.41; 2) Tremblement de tere du 10 Juillet 1894 (dit d'Istanbul), p.42; 3) Tremblement de tere de Ganos-Hora du 9 Août 1912, p.43; 4) Tremblement de tere des iles de Marmara du 4 Janvier 1935, p.51

Conclusion générale, p.61

Bibliographie, p.61

Bu yayını sayfamıza gönderen Prof. Dr. Namık Yalçın'a (İ.Ü. Mühendislik Fakültesi) teşekkür ederiz.