L.Rosenfeld Atom Çekirdeği (L'éxploration du noyau atomique) [Paris, 1952] Çev. Prof.Celal Saraç Milli Eğitim Bakanlığı Yay. Fransız Bilim Eserleri Serisi 5, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi 1962.

İÇİNDEKİLER

Müellifin Önsözü (s.5-6)

Bu küçük kitap, 1945 Eylülü'nde Utrecht Üniversitesi'nin bütün fakültelerine mensup öğrencilerin analayabileceği bir seviyede hazırlanarak verilmiş konferanslar esas tutulmak suretiyle meydana getirilmiştir. İlk beş konferansın metni, bazı küçük ilaveler ve tadilatlarla, hemen aynen alınmıştır; altıncı konferans ise, Prof. H.D.Smyth'in bilhassa İkinci Dünya Savaşı esnasında - Birleşik Amerika'da - yapılmış araştırmalarla ilgili olarak yayınlanmış mükemmel Raporu (1) sayesinde tesbit edebildiğimiz yeni bilgiler ve bazı ince teferruat göz önünde tutularak tamamen değiştirilmiştir. Buna mukabil savaş sonundan beri yayınlanmış veya keşfedilmiş yeni vakaları içine alarak metni yenilemek ve bugün daha sıhhatle bilinen bazı sayı verilerini değiştirmek hususundaki arzuya mukavemet ettim. Kolayca elde edilebilecek olan bütün bu teferruat - sanırım ki - metne başkaca bir önem sağlamayacak, belki üslup ve seviye vahdetini zedeliyecekti.

Benim her şeyden önce yapmak istediğim şey, bu konunun mütehassısı olmayanlara atom çekirdeği ile ilgili araştırmalarda fizikçilere kılavuzluk etmiş olan temal kavramlar hakkında mümkün olduğu kadar açık bir fikir vermektir. Bununla beraber, atom bombasının tahakkukunu mümkün kılmış olan olayların anlaşılması için bilinmesi kesin zaruret olan noktalar dışına çıkmaklığım lazımdı. Mesela kuanta teorisinden, bu meselenin gelişmesinde oynadığı temel rolun gerektirdiği ölçüde bahsedilmiş değildir.

Muhakemelerin özünü daha iyi belirtmek için, tam doğru sayıları zikretmekten mümkün olduğu kadar kaçındım; bunları mütehassıslara hitap eden büyük eserlerde bulmak daima mümkündür. Ümid ederim ki bu tarz  hareketim, Fizik hakkında kaba tahmin ve takdirle yetinip iş gören, sıhhati meşkuk bir bilim olduğu sanısını uyandırmaz. Pratikte bizzat mütehassısı da, bir fizik problemini çözmeye başlarken, mesele hakkında umumi bir görüşe sahip olmak maksadıyla daima böyle yaklaşık hesapları kullanır; daha dakik ölçmeler veya kesin hesaplar yapmak demek olan çetin işe sonradan girişir. L.Rosenfeld.  

(1)Bu rapor, Aomic Energy for Military Purposes (Princeton University Pres) başlığı altında, bir kitap halinde yayınlanmıştır. Fransızcaya da tercüme edilmiştir.

Önsöz'den [Çevirenin]

. İşte Türkçe tercümesini sunduğumuz bu küçük kitap, bu yeni çağın eşiğinde, atoma ve atom çekirdeğine ait bilgileri vermektedir. Müellifi Prof. L.Rosenfeld, bu konuda tam yetki sahibi değerli bir bilgindir. Hollandalı dinleyicilere hitabedecek şekilde hazırlanmış olan eser, sonra, müellifin nezareti altına, doğrudan doğruya Fransızca olarak Kemann'ın çekhur "Actualités Scientifiques et Industrielles" koleksiyonunda yayımlanmıştır. Müellif, Nobel Fizik Mükafatı hamili Heisenbrg tarafından da övülen ve referans olarak gösterilmeğe değer mahiyette sayılan "Nuclear Forces" - Amsterdam North Holland publ. Comp.1948 - adlı eserin de sahibidir.

Prof. L. Rosenfeld, büyük bir İngiliz bilim ocağı sayılan Manchester Üniversitesi'nde hoca olarak benimseyip bu eseriyle de yaymak istediği yeni sosyal düzenle ilgili görüşlere sahiptir. Kitabın son bölümünde dört sahife kadar bir yer işgal eden ve esas konu ile doğrudan doğruya ilgili bulunmayan bu görüşleri aksettiren kısmın tercümesini zaruri telakki etmedik. Bu, özet olarak, atom enerjisinden tahrip vasıtaları imalinde faydalanılmasını da men edecek kudrette, milletlerarası yeni bir sosyal sistem kurulması teklifinden ibarettir.

Eserin sonunda bazı terimleri açıklayıcı ve metin boyunca adlaı geçen bilgilerin ihtisas ve araştırma sahalarını belirtici notlar ilave ettik ve bunları alfabetik sıraya göre tertipledik. Ayrıca en muteber yayınlardan faydalanarak (1) Atom ve Çekirdek Fiziği'nin yarım asırlık tarihi boyunca geçirmiş olduğu gelişme merhalelerini gösterir bir kronolojik liste tanzim ve ilave ettik. Bu suretle, okuyucularımıza küçük bir hizmette bulunabilmişsek kendimizi bahtiyar sayacağız. Ankara, Şubat 1959. Celal Saraç. 

(1)Les inventeurs célèbres (Sciences physiques et applications), 1959; Werner Heisenberg, La physique du noyau atomique (Fransızca tercümesi), 1954; D.Holliday, Introduction à la physique nucléaire, 1957; G.Cahen ve P.Treille, Précis d'énergie nucléaire, 1958; Louis de Broglie, Physique et Microphysique, 1947.